Het gebeurde jaren geleden. Ik had op de markt een vest gekocht voor mijn moeder, maar of het zou passen? Met de marktkoopman kwam ik overeen dat ik het vest terug mocht brengen als het niet naar wens was. Helaas was dat het geval. Een week later stond ik dus, met vest, bij de marktkoopman. Deze had opeens enorm geheugenverlies en wilde, tegen de afspraak in, het vest niet terugnemen. Zijn retourbeleid was duidelijk. Opzouten. En toen gebeurde het.

Ik voelde mijn lijf gloeien. Ik trilde van woede. Ik had geen controle meer over mijn emoties en had een waas voor mijn ogen. Ik heb twee kledingrekken omvergegooid, het vest naar hem toe gesmeten en ben tierend weggegaan’.

Bizar dat ik vanwege een vest zo uit mijn plaat ging. Toen ik hier over nadacht, realiseerde ik me dat ik al wat langer labieler was dan normaal. Emotioneler, prikkelbaar. Ik voelde me onbegrepen en schoot snel uit mijn slof.

Ik was eind veertig, een jankerd met een kort lontje.

Opvliegers had ik niet. De overgang was iets voor zeikwijven, daar deed ik niet aan mee. Ik voelde me gewoon vaak down, eenzaam en altijd opgejaagd. Mijn positieve inborst was ver te zoeken en terwijl ik mijn kids, werk, relatie, mantelzorg en huishouden op de rails probeerde te houden, bekroop me steeds vaker het gevoel er alleen voor staan. Daar maakte ik dan weer ruzie over met Man.

Zen-hormoon

Progesteron wordt ook wel het zen-hormoon genoemd. Progesteron heeft een kalmerende invloed en een stabiliserende werking op je brein. Vergelijk het met valium. Bij zwangere vrouwen kun je dit wel eens zien aan de mooie glow die ze uitstralen. Laten wij 40+ vrouwen nou net dit valiumachtige, glow goedje nog maar met mate aanmaken in ons lichaam. Deze natuurlijke antidepressiva, progesteron, verlaat net zoals onze vruchtbaarheid ons lichaam.

Vanaf je veertigste verander je van een vruchtbare naar een onvruchtbare vrouw. Evolutionair gezien ben je eigenlijk al een dinosaurus! Vanaf je dertigste daalt het aantal eicellen in je lichaam en dit heeft gevolgen voor je hormoonhuishouding. Zo kan bijvoorbeeld je progesteronspiegel dalen. Deze daling kan flinke emotionele en lichamelijke gevolgen hebben. Dus als jij je niet lekker in je vel voelt zitten, onrustig of paniekerig bent, zou het heel goed kunnen dat je hormonen in disbalans zijn door de overgang.

 ‘Mijn volwassen dochter vindt mijn nieuwe kapsel minder goed bij me passen. Ik jank de hele boel bij elkaar. Op de gekste momenten kan ik in huilen uitbarsten, iets wat ik vroeger nooit deed’, vertrouwt een lezer mij via mail toe.

Progesteron of zen-hormoon

Progesteron wordt geproduceerd in je eierstokken en bijnieren. Bij vruchtbare vrouwen is dit hormoon onder andere belangrijk voor het rijpen van het baarmoedervlies. Bij het verouderen van de eierstokken neemt de progesteron productie af. Dit kun je merken aan je menstruatie. Deze is bijvoorbeeld heel heftig, wordt onregelmatig of duurt veel langer dan normaal. Het effect van een laag progesteron-gehalte op het mentale vlak is ook niet misselijk. Komen de volgende zaken je bekend voor?

• Een kort lontje hebben,
• 24/7 ‘aan‘ staan,
• Je gespannen, nerveus of paniekerig voelen
• Opgejaagd gevoel hebben.
• Depressieve gevoelens hebben

Dit zijn allemaal indicatoren die zouden kunnen duiden op een disbalans in je hormoonhuishouding. Van een positief ingestelde aanpakker verander je in een vrouw met een streepmond die alles moeilijk, lastig en vervelend vindt.

‘Ik vroeg de kinderen om me even te helpen. Ze zeiden gewoon ‘geen zin in, straks misschien’. Als een Remy-alleen-op-de-wereld- ben ik boven in de slaapkamer een potje gaan huilen, ik heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld’, vertrouwt een andere lezer me toe.

Als je hormonen – door de overgang- flink aan het schommelen zijn kan dat heel verwarrend en angstig zijn. Je hebt misschien nog nooit een opvlieger gehad, denkt niet eens aan de overgang maar je kunt er toch last van hebben. Zo kreeg ik bijvoorbeeld een paniekaanval. Ik wilde gaan uit eten, stond voor het restaurant en plots durfde ik absoluut niet meer naar binnen te gaan. Het zweet brak me uit. Ik wist niet wat er aan de hand was. Ik ben een rondje gaan lopen en toen, met knikkende knieën, naar binnen gegaan. Ik vertelde aan niemand wat er was gebeurd.

Burn-out

Als je regelmatig in de put zit en je hebt het gevoel niks meer aan te kunnen, denken huisartsen en werkgevers snel aan een burn-out. Maar een verstoorde hormoonspiegel kan ook de veroorzaker van psychische problemen zijn. Er zijn zelfs aanwijzingen dat, tot en met de jaren ’80, een disproportioneel groot aantal vrouwen van over de veertig in een psychiatrische kliniek belandden wegens ‘hysterisch’ gedrag terwijl ze vermoedelijk hevige overgangsklachten hadden. De klachten van deze vrouwen wijzen wel in die richting. Deze theorie is helaas moeilijk te bewijzen omdat in die tijd nog vrijwel niets bekend was over problemen rondom de menopauze. Vrouwen waren toen gewoon gek of depressief, de sherry kuur deed wonderen! Hoeveel vrouwen zullen tot op de dag van vandaag in een scheiding belanden omdat ze van een leukerd in een zuur wijf, dat overal ruzie om maakt, veranderen?

‘Ik ken mezelf soms niet terug, zo nijdig kan ik zijn. Dan vraagt een collega om een werkdag te ruilen en dan snauw ik haar heel gemeen af. Zo bén ik helemaal niet’, hoor ik van een drukbezette veertigplusser.

Wat je zelf kunt doen

Je kunt zelf al veel doen om je hormonen in een gezonde balans te houden. Gezonde voeding is belangrijk. Alcohol is een no-go, suiker ook. (No-go werkt voor mij niet maar er bewust mee omgaan wel. Dus in principe niet doordeweeks aan de witte wijn). Stress is niet goed voor je body en mind. In beweging blijven is belangrijk en dan een lastige… lief zijn voor jezelf! Relaxen en dingen doen waar je een goed gevoel van krijgt. Zinvol bezig zijn is echt mega goed voor je. Klachten verergeren door chronische stress.. altijd.

Relax en wees lief voor jezelf. Mediteer of wandel een stuk.

Als niks helpt en je voelt je kl*te

Als je een gezond leven leidt en je hebt toch last van overgangsklachten dan kun je medicatie overwegen: hormoonsuppletie. Anders dan vroeger werd gedacht is dit niet gevaarlijk en kankerverwekkend. In Nederland wordt hier helaas nog argwanend naar gekeken, in andere landen is het heel normaal hormoonsuppletie voor te schrijven. De toegediende doses zijn heel laag. Roken is schadelijker voor je. Ga dus naar een verpleegkundig overgangsconsulent, een gynaecoloog of maak een afspraak bij de menopauze-polikliniek van het ziekenhuis. Een bezoek aan de huisarts kan ook maar realiseer je dat een huisarts relatief weinig scholing heeft gehad over de menopauze tijdens de opleiding.

Ik ken verhalen van vrouwen die zich, een week na het slikken van hormonen, als herboren voelden. Ze waren weer hun vertrouwde zelf, sliepen veel beter en hadden geen somber of opgejaagd gevoel meer. Wil je hier meer van weten dan raad ik je aan om de podcast ‘Opvliegers’, te luisteren. Op Videoland is sinds kort ook de documentaire ‘Het verboden woord’ over presentatrice Caroline Tensen te bekijken. Ook zij kreeg te maken met een hele heftige mentale inzinking die, naar later bleek, te wijten was aan de overgang.

Eind veertig, een jankerd met een kort lontje.

Toen ik bij dat markkraampje stond, enkele jaren geleden, was ik me niet bewust van het feit dat mijn klachten aan de overgang te wijten konden zijn. Ik ben toen wel naar de huisarts gegaan omdat ik mezelf niet meer (her)kende. Hij schreef me antidepressiva voor maar dat wilde ik niet. Ik liet het maar zo en heb me lang shit gevoeld. Toen ik eenmaal wist welke gevolgen de overgang kan hebben voor lijf en gemoed, heb ik actie ondernomen. Ik ben naar een overgangsconsulent gegaan. Ik neem nu extra vitaminen en mineralen en voel me een stuk beter.

Interview Overgangsconsulent Madeleine

podcast ‘Opvliegers’